Hamilelik her yönü ile karmaşık bir süreçtir. Her aşamada anne adayı bir dizi biyolojik değişimden geçer. Biyolojik bir yapıştırıcı gibi davranan ve amniyotik kesenin uterus astarına bağlı kalmasına yardımcı olan bir protein olan fetal fibronektin üretimide bu karmaşık süreç içerisindedir. Bu yazıda fetal fibronektin hakkında mümkün olduğunca çok bilgi vermeye çalıştık.
Fetal Fibronektin (fFN) Nedir?
Fetal Fibronektin (veya fFN), hamilelik sırasında amniyotik kesenin sınır hücreleri tarafından üretilen bir proteindir. Amniyotik keseyi uterus astarına bağlayan biyolojik bir yapıştırıcı gibi davranır. Amniyotik kese, bebeği çevreleyen sıvı dolu kesedir. fFN, gebeliğin ilk 22 haftasına kadar servikovajinal sekresyonlarda ve daha sonra üçüncü trimesterin sonunda doğal olarak oluşur. 22. ve 34. haftalar arasında tespit edilirse erken doğum ihtimali olduğunu gösterir.
Erken doğumu önlemek için fetal fibronektin testi yapılır. Ayrıca, testi kimin yaptırması gerektiği veya kimin yaptırma olasılığının daha yüksek olduğu hakkında bazı bilgiler de vereceğiz.
Fetal Fibronektin Testi Nedir?
Bebek gebeliğin 20. ve 37. haftaları arasında doğarsa bu erken doğum olarak adlandırılır. Erken doğumlar, fetal gelişimi tamamlamadığı için bebek için sağlık riskleri oluşturur ve bebek ölüm riski daha yüksektir. Erken doğum belirtilerini kontrol etmek için bir fetal fibronektin testi kullanılır.
Test, jinekoloğun amniyotik kese ile rahim arasındaki bağlantıyı ölçmesine yardımcı olur. Enfeksiyon, iltihaplanma, serviksin kısalması veya uterus kasılmaları nedeniyle bozulursa, fFN servikal sekresyonlara salınır. Fetal fibronektin testinde, erken doğumu test etmek için servikal sekresyon sürüntü toplanır ve test edilir. fFN bulunursa, anne erken doğum riski altındadır.
Fetal Fibronektin Testini Kimler Yaptırmalıdır?
Fetüsün sağlığı ve güvenliği için ihtiyati tedbirler alınabilmesi için erken doğum belirtilerini kontrol etmek için bir fFN testi kullanılır. fFN testi aşağıdaki durumlarda hamile kadınlar için bir kadın doğum uzmanı tarafından tavsiye edilmektedir.
- Kısa serviks, erken doğum öyküsü veya hamileliğin bir öncekinden kısa bir süre sonra meydana gelmesi veya madde bağımlılığı gibi yaşam tarzı faktörleri nedeniyle erken doğum riski yüksek olanlara,
- İnatçı sırt ağrısı, pelvik veya alt karın basıncı veya sıkışması, vajinal kanama veya lekelenme, karın krampı, vajinal akıntıda artış veya sulu vajinal akıntı gibi belirtileri gösteren kadınlara önerilmektedir.
Bu Test Ne Zaman Yapılır?
Bir doğum uzmanı, erken doğum eyleminden şüpheleniyorsa, bir fFN testinin yapılmasını önerecektir.
- fFN testi, ideal olarak servikovajinal sekresyonlarda fFN’nin bulunmaması gereken dönem olduğu için gebeliğin 22. ve 35. haftaları arasında yapılabilir. Test, uterus kasılmaları, vajinal akıntıda değişiklik, karın krampları ve rahatsızlığı, pelvik basınç veya sırt ağrısı gibi erken doğum belirti ve semptomları gösteren hamile kadınlara yapılır.
- Negatif bir testten sonra doğum belirtileri birkaç hafta devam ederse, test tekrarlanabilir. Her test sonucu yalnızca 7 ila 14 gün arasında geçerli olduğundan, test gerektiğinde birkaç kez tekrarlanabilir.
- Ayrıca, kısa serviks, erken doğum öyküsü, iki gebelik arasındaki kısa aralık veya madde bağımlılığı gibi yaşam tarzı faktörlerinden dolayı hamile kadının yüksek erken doğum riski altında olması durumunda da yapılabilir.
fFN testi sıklıkla yanlış pozitif sonuç verebilir ve bu nedenle, doğru sonuç şansını artırmak için belirli ihtiyati tedbirlerin alınması gerekir. Teste hazırlanmak için:
- Sperm, sonucu değiştirmeye ve yanlış pozitif vermeye yetecek kadar fFN içerdiğinden, testten 24 saat önce cinsel ilişkiden kaçının.
- fFN proteininin salınmasına neden olarak fetal fibronektin testini pozitif hale getirebileceğinden, fFN testinden önce pelvik muayene veya transvajinal ultrason yaptırmamış olmak gerekir.
- Testten en az 24 saat önce vajinanızın yakınında duş, sabun, losyon, kayganlaştırıcı veya ilaç kullanmaktan kaçının .
- Vajinal kanama olması durumunda yanlış bir sonuca yol açabileceğinden sağlık kuruluşuna bilgi veriniz.
fFN testi, ihtiyati adımların atılabilmesi için erken doğum eylemini tahmin etmede yardımcı bir araçtır. Servikovajinal sekresyondan sürüntü alınarak yapılır. Test sırasında ve sonrasında neler bekleyebileceğiniz hakkında biraz daha fazla bilgi edinmek için aşağıyı okuyun.
Fetal Fibronektin Testi Sonuçları Nelerdir?
Bir fFN testinin sonuçları pozitif veya negatif olabilir.
1. Pozitif
Laboratuvar test sonuçlarının pozitif çıkması, akıntının fFN proteini içerdiği anlamına gelir. Gebeliğin 22. ve 35. haftaları arasında pozitif bir sonuç, sonraki yedi gün içinde neonatal komplikasyonlarla birlikte erken doğum riskinin arttığının bir göstergesidir. Ancak pozitif sonuç tam olarak güvenilir olmadığı için ek bir pelvik muayene veya vajinal ultrason yapılabilir.
Sonuç pozitif ise bebeğin güvenli bir şekilde doğumunu sağlamak ve yaşama şansını artırmak için adımlar atılmalıdır. Bu, fetüsün akciğerlerini daha hızlı olgunlaştırmak için steroid alımını veya bebekte serebral palsi gibi nörolojik komplikasyon riskini azaltmak için ilaçları içerebilir. Annenin vajinal kasılmaları varsa, bunları geçici olarak durduracak ilaçlar da verilebilir.
2. Negatif
Negatif bir fetal fibronektin testi, vajinal sekresyonda fFN proteininin bulunmadığının göstergesidir, dolayısıyla annenin sonraki iki hafta içinde doğum yapma şansı minimumdur (%1). Ancak belirtiler birkaç hafta daha devam ederse başka bir test yapılabilir.