Çoğu hamilelik sorunsuz geçer. Ancak bazen hamilelikte dikkat edilmesi gereken durumlar söz konusudur. Çeşitli gebelik komplikasyonları hem anneyi hem de bebeği ciddi olarak etkileyebilir. Bu yazımızda hamilelikte dikkat edilmesi gereken durumlar nelerdir? Hamilelikte hangi durumlarda doktora gitmek gerekir? Gibi önemli sorulara cevap vermeye çalışacağız.
Düzenli doktor kontrollerine gitmek, laboratuvar testleri ve ultrasonlar yoluyla doktorunuzun herhangi bir yaygın gebelik komplikasyonunu erken tespit etmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, yolda daha ciddi komplikasyon riskini azaltmak için ilaç almanız veya belirli yaşam tarzı değişiklikleri yapmanız gerekebilir.
Hangi ciddi tıbbi sorunların hamile anneleri etkileme olasılığının yüksek olduğunu bilmek faydalıdır. İşte en yaygın gebelik komplikasyonları için hızlı bir kılavuz.
Hamilelikte dikkat edilmesi gereken durumlar
Düşük
Düşük hamilelikte dikkat edilmesi gereken durumlar arasındadır. Düşük gebeliğin ilk 20 hafta içinde kaybedilmesidir. Bilinen gebeliklerin yaklaşık yüzde 10 ila 20’si düşükle sonuçlanıyor ve düşüklerin yüzde 80’inden fazlası 12 haftadan önce oluyor. Birinci trimester yaşanan düşüklerinin çoğunun, embriyonun gelişmesini engelleyen döllenmiş yumurtadaki kromozomal anormalliklerden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Düşüğün ilk belirtisi vajinal lekelenme veya kanamadır. Bu nedenle lekelenme veya kanama fark ederseniz hemen doktorunuzu arayın (gerçi düşük yapmıyor olsanız bile hamileliğin erken döneminde lekelenme veya kanama görülmesi alışılmadık bir durum değildir). Doktorunuz düşük yaptığınızı düşünüyorsa rahminizde neler olup bittiğini görmek için bir ultrason isteyecek ve muhtemelen bir kan testi yapacaktır.
Düşük hakkında daha fazla bilgi almak için Hamilelikte düşük belirtileri ve sebepleri adlı yazımızı okuyabilirsiniz.
Dış gebelik
Döllenmiş bir yumurta rahmin dışına yerleştiğinde, bu bir dış gebelik olarak adlandırılır. Gebeliklerin yaklaşık yüzde 1 ila 2’si ektopiktir. Ektopik gebeliklerin büyük çoğunluğu bir fallop tüpünde meydana geldiğinden, genellikle “tubal” gebelikler olarak adlandırılırlar.
Bu tür hamileliğin erken farkına varmak önemlidir, çünkü büyüyen embriyo fallop tüpünüzü parçalayabilir ve ölümcül olabilecek iç kanamaya neden olabilir. Ektopik bir gebeliği rahme nakletmenin bir yolu yoktur ve embriyo plasenta bölgesi dışında yaşayamaz.
Diyabet
Dünya genelinde ve ülkemizde gestasyonel diyabet oranı giderek artmaktadır. Bu durum yeterince yaygın ve yeterince ciddidir. Hamile kadınlar bunu test etmek için rutin olarak 24 ila 28. haftalar arasında glikoz taraması (Şeker yükleme testi) yaptırırlar.
Gestasyonel diyabetiniz varsa sağlık uzmanınız tarafından yakından izlenirsiniz. Çoğu kadın diyet ve egzersizle kan şekerini kontrol altında tutabilir ve sağlıklı bebekler doğurabilir, diğerleri ise en yaygın olarak insülin olmak üzere ilaçlara ihtiyaç duyacaktır. Kötü kontrol edilen diyabet, anne ve bebek için ciddi sonuçlar doğurabilir.
Gestasyonel diyabetli anneler için, yaşamın ilerleyen dönemlerinde tip-2 diyabet geliştirme olasılığı yüzde 50’dir. Ancak bu risk, sağlıklı bir kilo ve yaşam tarzını koruyarak önemli ölçüde azaltılabilir. Normal kilolu kadınlarda yüzde 25’ten daha az risk bulunurken, obez kadınlarda gestasyonel diyabet geçirdikten sonra tip 2 diyabet geliştirme riski yüzde 50 ila 75’tir.
Preeklampsi ve gebelik hipertansiyonu
Preeklampsi ve gestasyonel hipertansiyon, hamilelikte yaşayabileceğiniz iki tür yüksek tansiyondur.
Preeklampsi , hamile kadınların yaklaşık yüzde 5 – 10’nunu etkileyen ciddi bir durumdur (ilk gebeliklerde insidans yaklaşık iki kat daha fazladır). Hamileliğin 20. haftasından sonra idrarınızda yüksek tansiyon ve protein varsa size preeklampsi teşhisi konur.
Preeklampsi olan anne adaylarının çoğu, doğum tarihlerine yakın hafif semptomlar geliştirir ve uygun bakım ile hem kendileri hem de bebekleri iyi durumda olur. Ancak hızla ilerleyebilir ve şiddetli preeklampsi birçok organı etkileyerek ciddi hatta yaşamı tehdit eden sorunlara neden olabilir. Preeklampsi şiddetli veya kötüleşen kadınların erken doğum yapması gerekir.
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki hamile kadınların yüzde 4’ünden fazlasında gebelik hipertansiyonu gelişir ve ayrıca ilk gebeliklerde daha sık görülür. Hamileliğin 20. haftasından sonra yüksek tansiyon geliştirirseniz, ancak idrarınızda protein veya diğer preeklampsi semptomları yoksa gebelik hipertansiyonu teşhisi konur.
Preeklampsi ve gebelik hipertansiyonu hakkında daha fazla bilgi almak için Hamilelikte yüksek tansiyon yazımızı okuyabilirsiniz.
Plasenta dekolmanı
Bebeğin eş kısmının doğumdan önce kısmen veya tamamen rahim duvarından ayrılmasına plesenta dekolamanı denilir. Doğumdan önce veya doğum sırasında olabilir ve hem siz hem de bebeğiniz için tehlikelidir. Plasenta dekolmanı yaklaşık 100 gebelikten birinde, en yaygın olarak üçüncü trimesterde görülür, ancak 20 haftadan sonra herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir.
Düşüğün ne zaman gerçekleştiğine ve ne kadar büyük olduğuna bağlı olarak, bebeğiniz yeterince oksijen almıyorsa hemen sezaryen ile doğum yapmanız gerekebilir.
Plasenta previa
Bebeğin plasentasının önce gelip doğum yolunu ve rahim ağzını kapatmasına plesenta previa denilmektedir. Plasenta previa, kanama olmadıkça genellikle bir problem değildir. Ancak hamileliğiniz ilerledikçe plasenta aşağıda kalırsa kanamaya neden olabilir, bu da başka komplikasyonlara yol açabilir ve erken doğum yapmanızı gerektirebilir.
Hamileliğin ortasındaki ultrason muayenenizde plasentanızın yeri kontrol edilecektir, ancak hamileliğin ortasında plasenta previa olan kadınların yalnızca küçük bir yüzdesi, bebeklerini doğurduklarında plasenta previaya sahiptir. Plasenta previa 250 doğumda 1’e kadar mevcuttur. Doğum yaptıklarında plasenta previa olan kadınlar sezaryen ile doğum yapmak zorundadır.
Düşük amniyotik sıvı (oligohidramnios)
Amniyotik kese, gelişmekte olan bebeğinizi koruyan ve destekleyen sıvı ile dolar. Çok az sıvı olduğunda buna oligohidramnios denir. Gebeliğin herhangi bir döneminde olabilir, ancak en sık terme ulaşan gebeliklerde görülür. 40 ila 41.5 gebelik haftası arasındaki kadınların yaklaşık yüzde 11’inde çok az amniyotik sıvı vardır.
Düşük amniyotik sıvı hikayeniz varsa doktorunuz bebeğinizin normal şekilde büyümeye devam ettiğinden emin olmak için hamileliğinizi yakından takip edecektir. Amniyotik sıvıdaki düşüklük hamileliğin sonlarına doğru gelişirse doktorunuz doğumu başlatacaktır.
Depresyon
Her yedi hamile kadından biri, onu haftalarca veya aylarca üzgün ve umutsuz hissetmesine neden olabilen bir ruh hali bozukluğu olan depresyondan muzdariptir. Kadınların hamilelik sırasında doğum sonrası depresyonun (PPD) ilk belirtilerini geliştirmesi de yaygındır.
Hamilelikteki depresyon tedavi edilmezse erken doğum ve düşük doğum ağırlığı ile bağlantılıdır. Psikoterapi ve/veya ilaç dahil olmak üzere hamilelik sırasında güvenli olan tedavi seçenekleri vardır. Tıbbi sağlayıcınızdan yardım (ve gerektiğinde yönlendirmeler) aradığınızdan emin olun.
Erken doğum ve doğum
37. gebelik haftasına ulaşmadan önce serviksinizin açılmasına (genişlemesine) veya incelmesine (etkilenmesine) neden olan düzenli kasılmalar başlarsa, erken doğum veya erken doğumdasınız demektir. Bir bebek 37 haftadan önce doğduğunda buna erken doğum denir ve bebek prematüre olarak kabul edilir. 2022’de doğan her 100 çocuktan 15’i prematüre olarak dünyaya geldi.
Erken doğum sağlık sorunlarına neden olabilir ve hatta çok erken olursa bebek için ölümcül olabilir. Bir çocuk doğduğunda ne kadar olgunsa, hayatta kalma ve sağlıklı olma olasılığı o kadar yüksektir.