Hamilelikte yapılan tarama ve testler sağlık bir gebelik süreci için gereklidir. Hamilelik ile birlikte vücut sistemde bir dizi değişiklikler meydana gelir. Gebelik sürecinin sağlıklı bir şekilde devam etmesi ve sonunda sağlıklı bir bebeğin dünyaya gelmesi için hamileliğin haftalarına özel ve gerek duyulması halinde bazı tarama ve testler yapılmaktadır.
Hamileliğin kesinleşmesi ile birlikte düzenli doktor kontrolleri yapılır. Bu kontrollerin temel amacı anne ve bebek sağlığından emin olmaktır. Doktor kontrollerinde bir dizi tarama ve testler yapılır. Böylece önceden karşılaşılabilecek riskler değerlendirilir. Riskli gebelikler sonlandırılabilir, sağlıklı gebeliklerin başarıya sonuçlanması sağlanır.
Hamilelikte Yapılan Tarama ve Testler
Hamileliğin Tespiti için Yapılan Testler
Hamilelikte yapılan ilk test gebeliğin tespiti için yapılan testidir. Bu test idrar örneği alınarak yapılır. Gerekli görülmesi halinde ise kan testide uygulanabilir. Her iki testte de beta-hCG değerine bakılmaktadır. Hamilelik hormonu olarak Beta HCG değeri hamile olmayan bir kadında 0-10 mlU/ml arasındadır. Kandaki Beta HCG seviyesi 10 mlU/ml üzerinde ise hamilelik ihtimali vardır demektir.
İlk Doktor Kontrolünde Yapılan Testler
Hamileliğin kesinleşmesinin ardından ilk doktor kontrolünde yapılan kan testinde aşağıdaki değerlere bakılmaktadır.
- Enfeksiyon taraması,
- Hemogram,
- Tam idrar testi,
- TSH testi (Triod bezi testi),
- Toksoplazma IgM ve IgG,
- Rubella IgM – IgG,
- Hepatit B için HBSAg,
- HCV,
- HIV,
- Sfiliz (frengi) için VDRL testi,
- HbA1C testi,
- Biyokimya testleri (kolesterol, böbrek, karaciğer vb. testler)
Kan Uyuşmazlığı Testi (İndirect Coombs)
Kan uyuşmazlığı testi gebeliğin ilk haftalarında yapılan bir testtir. Anne adayının Rh-, baba adayının RH+ olması durumunda kan uyuşmazlığı testi yapılır. Bu test ile anne ile bebek arasındaki kan etkileşimi incelenir.
11 -14. Haftalar
İkili Tarama Testi (2 li tarama testi) hamileliğin 11–14. haftalarında yapılır. Bu test ile bebek kalıtsal hastalıklar açısından incelenerek risk grubu belirlenir. Down Sendormu testi olarak da bilinmektedir.
Ayrıca Bakınız: İkili Tarama Testi Nesir? Ne Zaman Yapılır?
16 -20. Haftalar
Üçlü Tarama Testi (3 lü tarama testi) hamileliğin 16 –18. haftalarında yapılan bir kan testidir. Anne adayından alınan kanda üç farklı hormon seviyesine bakılır. Bu test ile bebeğin Down sendormu, Edwards sendormu gibi kromozal hastalıkları ve ayrıca Nöral Tüp Defektleri anomalileri incelenir. Dörtlü testin yaygınlaşması ile birlikte bu test yerine genellikle daha kapsamlı artık 4 li test tercih edilmektedir.
Ayrıca Bakınız: Üçlü Tarama Testi Nedir? Ne Zaman Yapılır?
Dörtlü Tarama Testi (4 lü tarama testi) hamileliğin 16 -18. haftalarında yapılan bir kan testidir. Dörtlü tarama testinde de bebeğin Down sendormu, Edwards sendormu gibi kromozal hastalıkları ve ayrıca Nöral Tüp Defektleri anomalileri incelenir.
Ayrıca Bakınız: Dörtlü test nedir? Ne zaman yapılır?
Kan Sayımı (Hemogram) ile triot ve diğer kan değerleri kontrol edilmektedir.
Amniyosentez (gerekli ise yapılır) ile bebek kesesi içerisinde bulunan amniyotik sıvıdan cerrahi yöntemlerle bir miktar örnek alınır. Down sendromi gibi genetik bozuklukların tespiti açısından yapılan ileri bir testtir.
18 -23. Haftalar
Detaylı Ultrason Taraması ve Ayrıntılı ultrason taraması normal kontrollerde yapılan ultrasonlardan farklı olarak yüksek görüntü kalitesiyle ve bebeğin tüm organlarının incelendiği bir taramadır. Detaylı ultrason hamileliğin 22 – 24. haftalarında yapılmaktadır. Detaylı ultrason ve Ayrıntılı Ultrason birbirinden farklı işlemlerdir.
Ayrıntılı ultrason, üç boyutlu ultrason veya renkli ultrason ile sıklıkla karıştırılmaktadır. Bunlar birbirinden farklı görüntüleme ve tekniklerdir. Ayrıntılı ultrason ile bebeğin 4D görüntüsü (4 boyutlu) alınır. Bu sayede tüm organlarının gelişimi incelenir. Bebeğin büyüme ve gelişiminde bir gerilik varsa tespit edilebilir.
Detaylı ultrason ise radyologlar veya perinatoloji uzmanları tarafından hamileliğin 19 -23. Haftalarında yapılır. Genellikle karından yapılan bir görüntüleme tekniğidir. Rahim ağzı genişliğinin tespiti için gerekirse vajinal yolla da yapılabilmektedir.
Fetal Eko hamileliğin 21. haftasında gerekli görülmesi halinde yapılan bir testtir. Ailede kronik kalp hastası olan birey veya bireyler varsa, önceki gebeliklerde kalp rahatsızlıklarına bağlı düşük bebek öyküsü bulunuyorsa doktor bu testi isteyebilir. Bu test 16-24.haftalar arasında yapılabilmektedir. Özel bir ultrason görüntüleme tekniği ile bu işlem yapılmaktadır.
24 -28. Haftalar
Şeker Yükleme Testi hamileliğin 24 -28. haftalarında yapılan bir testtir. Bu test ile hamilelik ile birlikte ortaya çıkan yüksek kan şekerinin tespiti için yapılmaktadır. Şeker yüklemesi testi sayesinde anne adayına dışarıdan şeker yüklemesi yapılarak, vücudun gösterdiği tepkimeye göre bir sonuca varılabilmektedir. Gebeliğin 24. ve 28. haftası aralıklarında anne adaylarına şeker yükleme testi yapılması tavsiye edilmektedir.
Ayrıca okuyunuz: Hamilelikte Şeker Yükleme Testi
Doopler Tarama Testi hamileliğin 20. haftasından itibaren yapılabilir. Bu test ile rahim ana atardamarlarının kan akımları Doppler cihazıyla ölçülür. Doopler testi ile rahim gelişme geriliği, plesentanın erken ayrılması, bebeğin rahimde ölmesi gibi anormal durumlar tespit edilebilir.
28. Haftan Sonra
NTS testi ile bebeğin kalp atışları ve anne rahim kasılmaları izlenir. Bebeğin sağlığının kontrolü açısından yaygın olarak kullanılan bir doğum öncesi testtir. Bu test bebeğin kalp atışları, rahim kasılmalarını kaydeder. NTS bebeğin yeterli oradna oksijen alıp almadığı konusunda bilgi verir. NTS testi 35 -40. haftalar arasında doğuma kadar haftalık olarak yapılan bir testtir. Bebeğin erken doğum riski olması durumunda daha erken haftalarda bu test istenebilmektedir.
Çatı Muayenesi doğumdan önce kemik ve kaslardan oluşan doğum yolunun incelenmesini içerir. Bu muayenede bebeğin sağlıklı bir şekilde doğmasını engelleyecek herhangi bir olumsuz durumun varlığı incelenir. Gebeliklerin büyük çoğunluğu 38. haftada neticelendiği içi genellikle 37. haftada yapılır.